Na zdjęciu mgr Kinga KOT obecnie prowadząca na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu badania dotyczące zaburzeń nastroju u osób z chorobą trzewną. Swoją fachową wiedzą podzieliła się podczas wywiadu na temat emocjonalnych i psychologicznych problemów dzieci i nastolatków chorujących na celiakię.
Źródło wywiadu i zdjęcia: www.bezglutenowamama.pl
I Pytanie od rodziców W jaki sposób wytłumaczyć dorosłej córce, że nieprzestrzeganie diety może mieć „przykre” następstwa w przyszłości?
Kinga Kot:
Dorosły człowiek posiada zdolność do samodzielnego kształtowania własnego życia – mówimy tutaj o autonomicznym kierowaniu własnym życiem, niezależnie od innych osób. Dlatego też ważne jest, by dać każdemu przestrzeń na podjęcie decyzji w odniesieniu do własnego życia. Osoba chora na celiakię (lub inne choroby) powinna mieć dostęp do wiedzy na ten temat oraz czas na refleksję i ocenę ryzyka, jakie niosą odstępstwa od ścisłej diety bezglutenowej w leczeniu celiakii. Dobrze, aby to gastroenterolog udzielił pacjentowi niezbędnych informacji o chorobie i przestrzegł przed konsekwencjami błędów w diecie. Ogromną rolę pełnią również konferencje i warsztaty kulinarne oraz spotkania integracyjne osób z celiakią, gdzie w swobodnej atmosferze chorzy wzajemnie dostarczają sobie informacji i dzielą się doświadczeniami. Dlatego gorąco zachęcam pacjentów z celiakią i rodziców dzieci na diecie bezglutenowej, by aktywnie uczestniczyli w takich spotkaniach, np. w pikniku u Bezglutenowej Mamy w Lesznie czy w konferencji dla pacjentów w Poznaniu, organizowanej również przez Bezglutenową Mamę.
II pytanie od rodziców Czy celiakię można łączyć również ze spectrum autyzmu i zespołem Aspergera?
Kinga Kot:
W latach 70. ubiegłego wieku opracowano teorię opioidową, postulującą, że pierwotną przyczynę zaburzeń ze spektrum autyzmu stanowi przenikanie cząsteczek pokarmowych pochodzących z wadliwie trawionych białek np. glutenu do receptorów opioidowych w mózgowiu. Niestety, wprowadzenie diety bezglutenowej u chorych na ASD bardzo rzadko wiązało się z przeprowadzeniem poprawnej metodologicznie obserwacji. Z ostatnich przeglądów piśmiennictwa opublikowanych w recenzowanych międzynarodowych czasopismach wiem, że brak jest dowodów na celowość rutynowego podejmowania leczenia dietetycznego chorych na autyzm. Pediatric Academic Societies w Vancouver w 2010 roku, Daniel Coury poinformował, że u co piątego dziecka chorego na autyzm stosuje się alternatywne metody leczenia, za jaką jest uznawana dieta bezglutenowa. Proszę jednak pamiętać, by przed ewentualnym włączeniem diety bezglutenowej wykluczyć lub potwierdzić celiakię.
III pytanie od rodziców Jak przekonać dziecko z celiakią, aby nie wstydziło się swojego pudełkowego jedzenia/ obiadu w szkole?
Kinga Kot:
Okres późnego dzieciństwa, w którym dziecko jest w wieku szkolnym, niesie za sobą wiele nowych zadań rozwojowych. Jednym z nich jest wejście w grupę rówieśniczą. Zadaniem rozwojowym jest osiąganie autonomii osobistej oraz rozwijanie postaw wobec grup i instytucji. Rówieśnicy, zarówno indywidualnie jak i w grupie, stają się dla dziecka modelami wzorów myślenia, spostrzegania, oceniania i reagowania, a także sposobów komunikowania się, jak również znacząco wpływają na kształtujące się upodobania i zainteresowania. Nie dziwmy się zatem, że dla dziecka z celiakią i na diecie bezglutenowej inność związana z jedzeniem może być sporym kłopotem. Jak można pomóc dziecku, które krępuje się pudełek z jedzeniem? Zachęcam do zapoznania się z kilkoma podpowiedziami w ramce poniżej.
IV pytanie od rodziców Czy celiakia może mieć wpływ na zachowanie dziecka- problemy psychiczne? Chodzi o bardzo zmienne zachowanie dziecka. Od apatii do dużego pobudzenia w bardzo krótkim czasie. Do tego dochodzi jeszcze brak koncentracji i wieczne zapominanie.
Kinga Kot:
Hierarchia potrzeb człowieka obejmuje kolejno: potrzeby fizjologiczne, bezpieczeństwo, przyjaźń, miłość oraz szacunek. Według twórcy tej hierarchii w pierwszej kolejności należy zaspokoić najbardziej podstawowe poziomy potrzeb. Dopiero kiedy to nastąpi, może wystąpić pragnienie zaspokojenia kolejnych poziomów potrzeb. W myśl tej teorii osoba, która jest w trakcie diagnozy choroby trzewnej, bądź ma pogorszenie swojego stanu zdrowia mając problem, odczuwając ciągły dyskomfort w sferze fizjologicznych, odczuwając głód itp., nie będzie mogła przejść na wyższe poziomy. Może odczuwać napięcie, niepokój i brak poczucia bezpieczeństwa, który może objawiać się zmęczeniem rozdrażnieniem etc. W odniesieniu do dziecka nie możemy oczekiwać iż będzie świadome własnego stanu zdrowia, dlatego też mogą się pojawić wahania nastroju.
